Sınai mülkiyet anlamında tasarımların en temel dayanağı olan görsel yenilikler hayatımızın tüm alanlarında karşımıza çıkmakta. Bir otomobil dizaynından konfeksiyon ürününün görünümüne, bir ayakkabı tasarımından bir çanta dizaynına, mutfak eşyasından tıbbi aletlere kadar hemen hemen her sektörde görsel yenilikler yapılır. Pazarlama açısından bakıldığında da ürünlerin tasarımı ve görsel özellikleri, ürünün satın alma kararını önemli ölçüde etkileyen faktörlerden biridir. Bu açıdan bakıldığında yaptığınız tasarımları, taklitlerine karşı mutlaka koruma altına almalısınız.
Yaptığınız görsel bir yeniliği nasıl koruma altına alacağınıza ve tasarımlarınızı korumak için neler yapmanız gerektiğine bakalım.
Bu noktada 2 temel kavrama değinmemiz gerekiyor. Tasarım Hakkı sahibi ve tasarımcı. Tasarım hakkı sahibi, tescile konu tasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünü üreten, piyasaya sunan, satan, ticari amaçlı kullanandır. Tasarımcı ise, tasarımı gerçekleştiren kimsedir. Ekip çalışması sonucunda ortaya çıkan tasarımlarda tasarımcıların isimlerinin tek tek belirtilmesi gerekir. Tasarım hakkı talep eden ile tasarımcının farklı olması durumunda, tasarım hakkı talep eden ile tasarımı dizayn eden kişi veya kişiler arasındaki ilişki başvuru esnasında beyan edilmelidir.
Bu tespitlerin yapılmasının ardından tasarım başvuruları için, tasarım tarifnamesi, tasarım hakkı beyanı, tasarıma ait resimler, başvuru bilgileri ve eğer bir vekille çalışılacaksa bir vekaletname hazırlanarak Türk Patent Kurumu’na başvuru yapılabilir. Bu belgelerin içeriği konusunda biraz daha detaya inmek istiyorum.
- Tasarım Tarifnamesi; Tasarım tescili ile korunmak istenen görsel yeniliğin “yeni ve ayırt edici nitelik” taşıyan kısımları açıklanmalıdır.
- Tasarım Hakkı Beyanı; Tasarımcının haklarını ne şekilde başvuru sahibine verdiğini açıklayan bir formdur.
- Resimler; Tescile konu tasarımların 8×8 boyutundaki görsel anlatımı (resim) gereklidir. Bu resimler sadece tasarım konusunu anlatmalıdır. Zorunlu olmadıkça başka bir şekilde belirtilmemelidir. Üzerine bir marka bulunmamalı, markanın bulunması kaçınılmaz ise başvuru sahibine ait ilgili sektörde tescilli olan bir marka olmalıdır.
- Başvuru Bilgileri: Başvuru sahibinin adı soyadı (tüzel kişilik ise firma bilgileri) ve iletişim bilgileri bulunmalıdır.
- Vekaletname: Başvuru bir vekil aracılığıyla yapılacaksa, noter onayı gerektirmeyen bir vekaletname gerekmektedir.
Bu belgeleri tamamladıktan sonra, Tasarım dosyası Türk Patent Kurumu tarafından incelenir. Sonrasında, şekli incelemelerin ardından Türk Patent Kurumunun her ay yayınlamış olduğu Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde yayınlanır. Yayın süresi 6 aydır. Bir sonraki aşama ise belge alımı aşamasıdır. Türk Patent Kurumu tarafından Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde yayınlanan tasarımlara 6 ay içinde itiraz gelmezse Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi verilmesine karar verilir.
Tasarım tescili prosedür olarak kanun ve yönetmelik ile tanımlanmış bir işlemdir. Ama hem teknik hem de kanun ve uygulamaların derinlemesine bilinmesini gerektiren bir konu olduğundan profesyonellik gerektirir. Tasarım başvurusunda, ön incelemenin ve yorumların yapılması ile birlikte koruma sağlayacak iyi bir tasarım dosyasının hazırlanması, gelen itirazlara cevap verilmesi uzmanlık gerektiren işlemleri kapsar. Eksik başvuru, iyi takip edilmemiş bir dosya, taklit saldırılarına karşı iyi hazırlanmamış bir tarifname ile hak sahibi zarara uğrayabilir. Ya da tasarıma itiraz gelir ve kurumun değerlendirmesi sonucu itiraz kabul edilirse tasarım başvurusu iptal edilebilir.
